Als je in middenin een echtscheiding zit, betekent dit vaak ook een emotionele en ingewikkelde periode, waarbij veel geregeld moet worden. Denk bijvoorbeeld aan de verdeling van jullie gezamenlijke bezittingen, zoals de gezamenlijke koopwoning. Blijft een van jullie erin wonen, of besluiten jullie het huis verkopen en de opbrengst te verdelen? In deze blog vertellen we je meer over wat er komt kijken bij de verdeling van een gezamenlijke koopwoning tijdens een echtscheiding.
Moet de woning verdeeld worden of niet?
Wie is eigenaar van de woning?
De woning valt in de huwelijksgemeenschap
Algehele gemeenschap van goederen
Beperkte gemeenschap van goederen
Het opstellen van een echtscheidingsconvenant; leg afspraken goed vast!
De akte van verdeling door de notaris
Moet de woning verdeeld worden of niet?
Het verdelen van de woning komt ter sprake als jullie beiden – juridisch – recht hebben op de woning. Anders gezegd; als de woning gezamenlijk eigendom is van jullie beiden.
Er zijn dan 2 opties:
- Als één van jullie in de woning blijft wonen en de enige eigenaar wil worden, dan moet de een de ander ‘uitkopen’.
- Als jullie allebei het huis verlaten en besluiten het te verkopen, dan moet het verkoopresultaat worden afgewacht en geldt dat de eventuele overwaarde tussen jullie beiden moet worden verdeeld.
Wie is eigenaar van de woning?
Ben je in gemeenschap van goederen getrouwd? Dan is de woning jullie gezamenlijk eigendom. Ook kan dit zo zijn wanneer je niet in gemeenschap van goederen bent getrouwd, maar in de huwelijkse voorwaarden is geregeld dat de woning jullie gezamenlijk eigendom is. Wanneer je twijfelt over jullie huwelijkse situatie en de eigendom van de woning, kan een notaris dit voor je verduidelijken.
Belangrijk om te vermelden is dat alles wat hierna geldt voor het huwelijk, ook van toepassing is op een geregistreerd partnerschap.
De woning valt in de huwelijksgemeenschap
Valt de woning in de huwelijksgemeenschap? Dan is de datum van jullie huwelijk van belang, evenals de werking van een eventuele uitsluitingsclausule. Als jullie geen huwelijkse voorwaarden hebben opgesteld, zijn jullie automatisch getrouwd in het wettelijke regime van de gemeenschap van goederen. Maar let op: tot 1 januari 2018 geldt een ander systeem dan voor huwelijken vanaf 1 januari 2018!
Maar waarom is de datum van jullie huwelijk van belang? Op 1 januari 2018 zijn er belangrijke wetswijzigingen doorgevoerd met betrekking tot de wettelijke gemeenschap van goederen. Huwelijken die vóór 1 januari 2018 zijn gesloten, vallen onder de zogenoemde ‘algehele gemeenschap van goederen’. Voor huwelijken die vanaf 1 januari 2018 zijn gesloten, geldt automatisch de zogenoemde ‘beperkte wettelijke gemeenschap’. Wij vertellen je er meer over.
Algehele gemeenschap van goederen
In een algehele gemeenschap van goederen vallen alle bezittingen en schulden die de echtgenoten al hadden vóór het huwelijk, evenals alle bezittingen en schulden die ze tijdens het huwelijk verkregen.
Was je voor jullie huwelijk de enige eigenaar van de woning? Dan is deze, als je zonder huwelijkse voorwaarden bent getrouwd, gezamenlijk eigendom geworden. De enige uitzondering is als je de woning voor meer dan de helft van de koopprijs van destijds, betaalde met een schenking of erfenis waarbij de schenker of overledene uitdrukkelijk heeft bepaald dat dit geld bij de erfgenaam moet blijven. Dit noemen we ook wel een ‘uitsluitingsclausule‘. In dat geval valt de woning niet in de gemeenschap van goederen die door het huwelijk is ontstaan. Dit geldt ook als je de woning hebt geërfd of geschonken hebt gekregen met een uitsluitingsclausule, bijvoorbeeld van je ouders. Als je de woning (deels) betaalde met geschonken of geërfd geld, raadpleeg dan een notaris om te begrijpen hoe dit juridisch in elkaar zit.
Beperkte gemeenschap van goederen
In een beperkte gemeenschap van goederen (het wettelijk systeem dat sinds 1 januari 2018 geldt voor mensen die trouwen) blijven de bezittingen en schulden die een echtgenoot al had vóór het huwelijk, privébezit. En schenkingen en erfenissen vallen automatisch buiten deze gemeenschap van goederen.
Echter, bezittingen en schulden die al gezamenlijk waren vóór het huwelijk, worden wél onderdeel van de huwelijksgemeenschap. Als jullie bijvoorbeeld al samen een woning hadden gekocht voordat jullie trouwden, wordt deze woning dus deel van de gemeenschap. Maar let op: dit kan onbedoelde gevolgen hebben als jullie niet evenveel eigendom van de woning hadden, bijvoorbeeld 60/40. Of als een van jullie meer eigen middelen inbracht voor de aankoop van de woning dan de ander. Door het huwelijk binnen de beperkte gemeenschap van goederen wordt de eigendomsverhouding van de woning automatisch 50/50. Bezittingen en schulden die tijdens het huwelijk worden verworven, zijn – net als bij de algehele gemeenschap van goederen – gezamenlijk bezit.
Het opstellen van een echtscheidingsconvenant; leg afspraken goed vast!
Bij het opstellen van een echtscheidingsconvenant is het van essentieel belang om alle afspraken goed vast te leggen. Hoewel jullie beiden in principe recht hebben op de helft van de gezamenlijke bezittingen, kunnen jullie in het echtscheidingsconvenant andere overeenkomsten vastleggen. In zo’n convenant staan alle afspraken die jullie maken bij het beëindigen van jullie huwelijk, zoals regelingen met betrekking tot de verdeling van de woning. Hierbij moeten jullie rekening houden met de fiscale gevolgen van de verdeling, zoals de hypotheekrenteaftrek. Een notaris kan jullie helpen bij het opstellen van dit convenant.
In het convenant leg je bijvoorbeeld vast dat de woning en de hypotheekschuld aan één echtgenoot toekomen, op voorwaarde dat de bank de andere echtgenoot niet langer aansprakelijk houdt voor de hypotheekschuld. Dit betekent dat die echtgenoot niet meer verantwoordelijk is voor de betaling van hypotheekrente en aflossing. Maar dit kan alleen als de andere echtgenoot voldoende inkomen of vermogen heeft om in de toekomst zelf de rente en aflossing aan de bank te kunnen betalen. Een alternatieve optie is dat de echtgenoot die de woning overneemt, de hypotheek volledig aflost en vervolgens een nieuwe hypotheek op zijn of haar naam afsluit.
Heeft de woning overwaarde of juist een negatieve waarde? Dan moet de ene echtgenoot de andere financieel compenseren, ook wel ‘uitkopen’ genoemd. Deze afspraken worden eveneens in het echtscheidingsconvenant vastgelegd. Is er een geschil over de waarde van de woning? Schakel dan een taxateur in om een bindende taxatie uit te voeren. Bij discussie over de waarde van de woning kan deze door een taxateur bindend worden vastgesteld. Óf de woning wordt aan derden verkocht.
De akte van verdeling door de notaris
Nadat in het echtscheidingsconvenant is afgesproken op welke wijze én aan wie de woning wordt toegedeeld, moeten ook nog andere juridische formaliteiten worden afgerond. Om de woning en de hypotheek op naam te zetten van de echtgenoot die er blijft wonen, moet er een akte van verdeling worden opgesteld. Jullie moeten beiden jullie medewerking verlenen aan deze verdeling en de akte bij de notaris ondertekenen. Persoonlijk of via een volmacht. Als één iemand weigert mee te werken, kan de rechter een verdeling opleggen of zelfs een onzijdig persoon aanwijzen die in naam van de weigerachtige echtgenoot meewerkt aan de verdeling. Na ondertekening wordt de akte van verdeling ingeschreven in het kadaster. Op deze manier komt de woning op naam te staan van de persoon die er blijft wonen.
Notarispraktijk Interwaert: jouw notaris bij echtscheiding
Blijft één van jullie in jullie koopwoning wonen? Notarispraktijk Interwaert helpt graag bij het opstellen van de akte van verdeling. Heb je eerst nog vragen? Neem voor meer informatie contact met ons op.
